Abstract:
Ndayotewa ya Riphabḽiki ya Afrika Tshipembe ya 1996, kha khethekanyo ya 28 i dubekanya pfhanelo dza ṅwana. Dziṅwe dza pfhanelo dza vhana ndi dzi tevhelaho: >pfhanelo ya ndondolo muṱani kana ndondolo nga mubebi wawe kana iṅwe ndondolovho yo teaho arali o bviswa kha muṱa we a bebya khawo.
>pfhanelo ya u ṋeiwa zwiḽiwa zwa pfhushi, vhudzulo na ndondolo ya mutakalo wawe; pfhanelo ya u tsireledzwa kha u sa farwa zwavhuḓi, u litshedzelwa, u tambudzwa na u nyadziswa.
Hu vhonala vhabebi vhanzhi vha sa khou dzhiela nṱha pfhanelo dza vhana idzo sa zwe zwa laedzwa kha Ndayotewa. Kha vhabebi vhenevho vhane vha khou vhonala vhatshi khou litshedzela kana vha sa khou dzhiela nṱha pfhanelo ya ndondolo ya vhana ndi vha mbeu ya tshinnani kana vhokhotsi. Vha vhonala vha tshi ḓiwana vhe kule na vhana vhavho lune vha fhedza vha tshi laṱela mbebo yavho kha mubebi muthihi ane a vha mme a vhana uri vha vhe vhone vhane vha dzhia vhuḓifhinduleli ha u londana u londota vhana vhe vhoṱhe. Ṱhoḓisiso iyi yo livhiswa kha u ṱoḓisisa u sa londwa ha vhana nga vhokhotsi na masiandoitwa a hone zwi vhonalaho khanganea mbili: Vhusha ho shandulela (Mahuwa, 1997) na Thonga i pfi ndo vhaḓa (Demana, 2015). Hu ḓo shumiswa ngona ya khwaḽithethivi u kuvhanganya data u bva kha nganea idzi mbili na kha maṅwalwa o fhambanaho a katelaho Ndayotewa ya Afrika Tshipembe (1996). Ṱhoḓisiso iyi yo ḓisendeka nga thyiori ya ‘Literary Structuralism (Structuralist approach)’. Hu lavhelewa uri ṱhoḓisiso iyi i ḓo bvisela khagala zwiitisi zwa u sa londa vhana nga vhokhotsi avho. I ḓo dovhavho ya bvisela khagala masiandaitwa kha vhana musi vha sa khou londiwa zwavhuḓi nga vhokhotsi.
